Mijn ouders zijn ouders zonder poeha. Zij stelden twee doelen in het leven van hun kinderen: een autorijbewijs halen en lid worden van de muziekschool.
Mijn rijbewijs haalde ik in het laatste jaar van de middelbare school en liever dan naar de muziekschool wilde ik naar de tekenschool. Ik kreeg les van Wim Schütz, kunstschilder, een lieve man, gelieerd aan het romantisch-expressionistische kamp waartoe ook Nico Molenkamp en anderen behoorden.

Mijn zusjes bezochten beide de muziekschool. Na de theorie specialiseerde de een zich in viool en studeerde de ander orgel. Ik leerde mezelf gitaarspelen en een weinig piano.

Musici krijgen ongevraagd applaus. Musici krijgen applaus voordat ze een noot gespeeld hebben door slechts het podium te bestijgen. Ook na het optreden, na het spelen van één nummer krijgen ze applaus, ongeacht de kwaliteit van de uitvoering.
Beeldend kunstenaars kunnen na de vernissage rekenen op kritiek. Of op niets: geen kritiek. Soms worden ze al tijdens de vernissage geplaagd door commentaren. De opening is het verkeerde moment om met een kunstenaar over zijn werk te spreken.
Nooit ontvangt een kunstenaar applaus terwijl hij of zij die de tentoonstelling opent, een vriend, een kennis of criticus, na voordracht applaus ontvangt.
Hier moest ik aan denken toen Pam Emmerik me uitnodigde voor deze kunstcolumn en ze vertelde dat Sjarel Ex haar te interviewen gast zou zijn.

Museumdirecteuren krijgen applaus, regelmatig, maar staan daarnaast voortdurend bloot aan kritiek. Niemand die het voor de museumdirecteur in Nederland opneemt.
De Nederlandse museumdirecteur heeft volgens de Nederlandse Betweter Stichting geen visie, of een beperkte visie, of een Amerikaanse visie, of een Griekse, of een Duitse, of een Franse, of een Spaanse, of een Duits-Spaanse deels Britse visie; ze smijten met geld, zijn arrogant, elitair, trekken zich niets van de belastingbetaler aan en jagen ons belastinggeld er door heen.
In dit kippenland heeft iedereen een mening en de mening van iedereen wordt dermate belangrijk gevonden dat we die te pas en te onpas in kranten moeten lezen, op de radio moeten horen, op tv moeten zien.

Ik erger me dood aan de mening van de straat.

In België en Duitsland, ik beperk me tot onze buurlanden, worden museumdirecteuren met liefde en respect bejegend. In België en Duitsland landen wordt museumdirecteuren wijsheid toegedicht, worden ze gewaardeerd om hun moed, lef, inzicht en zelfs omwille van hun soms onbegrijpelijke keuzes. In deze landen zijn museumdirecteuren goeroes, onbegrijpelijke bosjesmannen, zieners, visionairs, dromers en geniale geesten die het medicijn kennen waarmee het gepeupel wordt gegeseld om tot ander inzicht te komen.
In veel Europese landen betekent cultuur vreugde. Van fanfare tot moderne kunst, iets van ‘ons’, iets over ons, iets waarin we ons herkennen of waarin we onszelf leren kennen.
Ik heb nooit begrepen hoe Nederland met cultuur, kunst en kunstenaars omgaat.
Ik ken geen andere land dat zo weinig trots is op zichzelf als Nederland.

Sjarel Ex en ik hebben een voorgeschiedenis. Ooit nam ik als D.I.I.D (een samenwerkingsverband tussen A.M. Kopper en Q.S. Serafijn) deel aan de Dutch Interiors, een uitwisseling met Japan. En in 2003 publiceerde ik een kleine publicatie getiteld Museum Als Pretpark. In dit boekje vergelijk ik het museum met dierenparken. Of eigenlijk vergelijk ik het succes van dierenparken met het ontbreken van succes waar en wanneer het musea voor actuele, hedendaagse kunst betreft. Sjarel Ex was de enige museumdirecteur die reageerde. Van hem ontving ik een hartelijke reactie. Ik moet erbij zeggen dat ik positief over zijn toenmalige beleid schreef: zijn reactie was daarom niet geheel onbegrijpelijk.
Uit Museum Als Pretpark: “Sjarel Ex heeft in het presenteren van actuele beeldende kunst de flirt met een massaal publiek nooit als problematisch ervaren. In de periode dat Ideaal Wonen wordt gepresenteerd - een serie tentoonstellingen van het Centraal Museum in Utrecht die de ideeën van Rietveld koppelt aan het democratic design van IKEA en jonge Nederlandse ontwerpers onder het label DROOG DESIGN - in diezelfde periode dus, brengt het Stedelijk Museum in Amsterdam een schilder uit Australië die wordt aangekondigd als een ‘vergeten Vincent van Gogh’. De utopie van de avant-garde is een verouderd model dat ons nog steeds door de desbetreffende sekteleden als een te vaak gebruikt condoom wordt voorgehouden. Rudi Fuchs is zonder meer het vermoeiende opperhoofd van deze sekte.’
Einde citaat.

Enkele weken geleden was ik Boijmans van Beuningen. Het was op een zaterdag. Ik liet om elf uur ‘s ochtends mijn museumkaart in scannen en om drie uur ‘s middags verliet ik het museum.
Ik zag er de gedroomde video’s van Marijke van Warmerdam, de toverkamers van JCJ Vanderheijden en de nuchtere tentoonstelling over kunst, wetenschap & design.
Ik was nog nooit zo lang in een museum, het Louvre en Ufizzi uitgezonderd. Ik genoot.

En desondanks hoor ik altijd kritiek op de museumdirecteur, op museumdirecties, op musea, op alle musea en op alles wat in Nederland naar cultuur ruikt. Aangemoedigd door het huidige gedoogkabinet wordt alles wat afwijkt van de gemene deler in de publieke, deels mediale openbare ruimte in een strafhoek geplaatst en verdacht gemaakt.
Vroeger hoorde je commentaar als: het museum is te elitair en hoogdrempelig. Nu hoor je ook het tegenovergestelde: het museum verlaagt zich. We zullen er aan moeten wennen dat musea pleisterplaatsen zijn waar high en low elkaar ontmoeten. Take it or leave it. Het tolerante Nederland gaat gebukt onder een vorm culturele smetvrees. Mysofobie ligt als een deken over de polder.

Ik breek graag een lans voor de Nederlandse museumdirecteur, voor alle Nederlandse museumdirecteuren die zorg dragen voor het behoud van mijn cultureel erfgoed waaraan ik mee betaal en die mij blijvend toegang verschaffen tot iets waarvan ik erg blijk te houden: cultuur, beeldende kunst.
Dus graag applaus voor onze museumdirecteur en een beetje voor mezelf omdat ik als kind niet kon overzien wat de gevolgen waren van mijn keuze om niet naar de muziekschool te gaan.